«Κάπου μεταξύ της Καλαβρίας και της Κέρκυρας, αρχίζει το πραγματικό μπλε... Μια χερσόνησος που αποκόπηκε κατακόκκινη και διάπυρη και πάγωσε στην Ανταρκτική λάβα...». Έτσι ξεκινάει «Η σπηλιά του Πρόσπερου», το βιβλίο του Λόρενς Ντάρελ, που εκδόθηκε αρχικά το 1945 και λένε πως έκανε διάσημη την Κέρκυρα. Υπερβολικός ισχυρισμός ως προς το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τη γνώμη κάποιων, αλλά ακόμα κι έτσι, το «Κορίτσι των Ιονίων» δεν θα μπορούσε να ελπίζει σε χρονογράφο πιο ταιριαστό, που με ικανότητα συγγραφικής σαγήνης και εξισορροπώντας άψογα την περιγραφική πρόζα με την ιστορική λεπτομέρεια ανυψώνει σε υπερθετικό βαθμό το τοπίο αλλά και την αληθινή ψυχή της Κέρκυρας.

Εβδομήντα πέντε χρόνια μετά, φαίνεται ότι το πνεύμα του ορκισμένου Κερκυραίου Βρετανού θα είναι πάντα εκεί: πέρυσι, το νησί βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των Βρετανών, οι “Durrells” έγιναν τηλεοπτική σειρά -που αποδείχθηκε βούτυρο στο ψωμί του βρετανικού ITV- με πάνω από 6 εκατομμύρια τηλεθεατές, πυροδοτώντας έτσι ένα νέο τσουνάμι Βρετανών. Λεγεώνες ταξιδιωτών για «Διακοπές στην Κέρκυρα», σ’ ένα ιδιότυπο προσκύνημα στις «Μικρές Αιωνιότητες» του Ντάρελ, αλλά και κάποια διάθεση περιέργειας ή σύγκρισης του τώρα με το μαγικό χθες της πένας και της κάμερας.

Ήλθαν, είδαν και κέρδισαν. Γιατί μαζί με την Ελληνική αντίληψη περί ζωής, όλες οι αιωνιότητες του Λάρυ είναι εκεί. Εντάξει, οι περισσότερες: τα παστέλ χωριά, οι τραχείς ακλάδευτοι ελαιώνες-ντιρεκτίβα των Ενετών, οι ερωδιοί, τα μεγαλοπρεπή αρχοντικά και μια αναζωογονητική ambiance Τοσκάνης, αλλά με σαφώς πολύ ανώτερες παραλίες και θαλασσινά νερά στις αποχρώσεις των φτερών του παγωνιού. Αλλά και ψηλά, η γοητεία είναι ωσεί παρούσα. Ο γεμάτος πεταλούδες αέρας του Παντοκράτορα, η πανοραμική θέα πάνω από την Παλαιοκαστρίτσα κι από το Αγγελόκαστρο του 13ου αιώνα, που είναι ένα από τα πιο σημαντικά οχυρωμένα συγκροτήματα της βυζαντινής Κέρκυρας.

Ναι, ο μαγικός κόσμος του Ντάρελ υπάρχει ακόμη εκεί: ο επίπεδος κίτρινος βράχος στο Γιαλισκάρι, όπου ο Χένρι Μίλερ τσουρούφλιζε το δέρμα του, τα λάπις λαζούλι νερά όπου βουτούσε ο, αναμφισβήτητα πιο σημαντικός ταξιδιωτικός συγγραφέας του 20ού αιώνα, Πάτρικ Λη Φέρμορ.

«Το Πράσινο και η Ομορφιά». Αυτή είναι η κατά Ντάρελ σύνοψη της Κέρκυρας. Κι αν η ενθουσιώδης πένα του κατάφερε να περιγράψει μόνο ψήγματα ή σφηνάκια του τοπίου σύμφωνα με όσους δυσφορούν μαζί του, δεν συνέβη το ίδιο και με τον Έντουαρντ Λίαρ. Η Κέρκυρα προσέφερε στον μεγάλο ζωγράφο ό,τι πιο κοντινό στον ορισμό του Παραδείσου που είχε στο μυαλό του κι εκείνος. Ανταποκρίθηκε με όλο το ταλέντο του και μία αλάνθαστη τοπογραφική ακρίβεια, φιλοτεχνώντας έτσι στον καμβά τη δική του μαρτυρία για την Κέρκυρα, που θα μπορούσε να είχε εμπνεύσει τον Ιμπρεσιονισμό.

Ημερολόγια, βιβλία, ιστορία, δοκίμια, άρθρα που γράφτηκαν από αμέτρητους ποιητές, ζωγράφους, πριγκίπισσες, μουσικούς ή καλλιτέχνες που έζησαν, έστω και για λίγο, στην Κέρκυρα: σε όλα, θέμα και πρωταγωνιστής είναι η ομορφιά. Αλλωστε για την ομορφιά έζησε εδώ κι ο Καζανόβας, κάπου στα 1744-1745, για κάποια δική του ομορφιά, αναμφίβολα, αλλά και το πνεύμα του Σαίξπηρ έχει εναιωρηθεί εδώ τριγύρω, αφού η Κέρκυρα ήταν η έμπνευση, οι φήμες λένε -κι ανάμεσά τους οι ισχυρισμοί του Ντάρελ- για το νησί του Πρόσπερου στο τελευταίο του έργο «Η τρικυμία», με τη μυθική «Sycorax» του Μπαρντ να αποτελεί αναγραμματισμό του αρχαίου ονόματος της Κέρκυρας.

Και μπορεί γεωγραφικά η Κέρκυρα να μην είναι το πιο δυτικό κομμάτι του ελληνικού χάρτη, πολιτιστικά όμως είναι το West End της χώρας. Σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ελλάδα, γλιτώνοντας από τα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας, ουσιαστικά δεν υπήρξε ποτέ μέρος του κόσμου των Λεβαντίνων κι έτσι ανάλαφρη εντρύφησε στα πεδία των Καλών Τεχνών καταφέρνοντας σημαντικές πρωτιές: σχολές, όπως η Ιόνιος Ακαδημία (ουσιαστικά το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο), η πρώτη Φιλαρμονική Ορχήστρα και η πρώτη Σχολή Καλών Τεχνών.

Από τότε, φυσικά, τα πάντα ρει και ουδέν καλόν αμιγές κακού: από τη στιγμή που ο τουρισμός έγινε η κύρια πηγή εισοδήματος των ντόπιων, ο εκσυγχρονισμός ανέδειξε, εκτός από έναν απαράμιλλο τουριστικό προορισμό, και μια σκιώδη εκδοχή αυτής της ομορφιάς, μεταλλάσσοντας -εν μέρει- μέσα σε πενήντα χρόνια ό,τι είχε κρατήσει για αιώνες.

«Παραθαλάσσιο Kensington» αποκαλείται πια το βορειοανατολικό τμήμα του νησιού, εκεί όπου συγχρωτίζονται οι γαλαζοαίματοι και οι VIPs. Κι εκεί, γύρω από τη βόρεια ακτογραμμή, φιλοξενούνται πρότυπα μεν, γαργαντουικά δε resort, που απορροφούν σαν μαύρες τρύπες όσους αποζητούν εκείνους που θέλουν εγγυημένα διακοπές πολλών αστέρων. Αλλά και στον αντίποδα, τα ατίθασα νιάτα, βρετανικά κι αυτά κυρίως, η πολύβουη κουλτούρα των μπαρ και των κλαμπ φορτώνει με ντεσιμπέλ τον Νότο, τόσα όσα ακριβώς χρειάζονται σ’ εκείνους, που με δόσεις διάχυτης υπερβολής τον έχουν ορίσει ως Παράδεισό τους.

Παράπλευρες μικρές απώλειες είναι αυτές, όμως, ξώφαλτσες εκδορές στο σύνολο. Γιατί απανταχού στην ενδοχώρα υπάρχουν πάντα κρυφά ή φανερά θαύματα και μέρη με διάθεση ερωτικής εξομολόγησης, ικανά να σου διηγηθούν κερκυραϊκές ιστορίες να τις πιεις στο ποτήρι, να τις ρουφήξεις μαζί με τον ελληνικό καφέ σου σε ήρεμους ρυθμούς ελληνικής αγροτικής ζωής. Να τις χορέψεις παρέα με τους ντόπιους σε περισσότερα από 72 πανηγύρια το χρόνο. Με μουσική, κρασί, ντόπιες συνταγές, σε υπαίθριους πάγκους και με λουλούδια, με τα πολλά λουλούδια που φυτρώνει η ευλογημένη γη της.

Γιατί στην Κέρκυρα ευδοκιμούν τα πάντα. Ακόμα και η ανοικοδόμηση. Αλλά εδώ πρόκειται για άλλου είδους κλίνκερ και πέτρα, σαγηνευτικά: η Ιστορία στάθηκε γενναιόδωρη εδώ αφήνοντας ίχνη και παρακαταθήκες, πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, αποτέλεσμα των Κορινθιακών, των Βυζαντινών, των Ενετικών, των Γαλλικών και Βρετανικών επιρροών, που περιπλανιούνται από την Αρχιτεκτονική μέχρι την τοπική κουζίνα. Καστρόπολη ονομαζόταν η πρωτεύουσα από τα δύο Κάστρα που χτίστηκαν από τους Ενετούς και η Παλιά Πόλη, μία από τις αρχαιότερες στον κόσμο, παγκόσμια κληρονομιά στη λίστα της UNESCO από το 2007, με τα παλάτια, τα φρούρια, την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, θαυματουργού πολιούχου του νησιού, του 16ου αιώνα με τον κόκκινο θόλο και τα ασκητικά δημόσια κτίρια, πλεγμένα και μπλεγμένα με τη λιθοδομική καλλιτεχνία των Μαλτέζων και τα «καντούνια», τα μικροσκοπικά σοκάκια ναπολιτάνικης ανάμνησης, δημιουργούν έναν μοναδικό συνδυασμό αρχιτεκτονικών αντιθέσεων.

Εν ριπή οφθαλμού και σε κάθε βήμα, η πόλη της Κέρκυρας απαγορεύει να ξεχάσεις το κοσμοπολίτικο παρελθόν: το Ανάκτορο του Μον Ρεπό (θερινή κατοικία διαδοχικά Βρετανών Λόρδων κι Ελλήνων Βασιλιάδων, όπου γεννήθηκε το 1921 κι ο πρίγκιπας Φίλιππος, Δούκας του Εδιμβούργου) ή το Αχίλλειο, η εντυπωσιακή έπαυλη που έχτισε η αυτοκράτειρα Ελισάβετ («Σίσσυ») της Αυστρίας το 1890 και την αφιέρωσε στον αγαπημένο της ήρωα, που σήμερα φιλοξενεί άλλους ρηγάδες, η Μονή της Παναγίας Βλαχερνών και η ζαλιστική θέα από τη χερσόνησο του Κανονιού είναι ίσως τα πιο όμορφα δείγματα, αλλά επ’ ουδενί τα μόνα.

Εξάλλου οι Κερκυραίοι παίζουν κρίκετ ή πίνουν τζιτζιμπίρα στο περίφημο Λιστόν - μία αληθινή μικρογραφία της rue de Rivoli στο Παρίσι. Εκεί οι βραδιές ξεκινούν παραδοσιακά με κοκτέιλ, για να τονίζουν, σε τέτοιο περιβάλλον, τις εκλεπτυσμένες απολήξεις της ευγενούς της πολιτιστικής ηγεμονίας άλλων εποχών.

Αν όμως κάποιος επιμένει να ψάχνει τη γενεαλογία της εκλεπτυσμένης προσωπικότητας της Κέρκυρας, την αρχή της, τότε αυτή πρέπει να αναζητηθεί στα scripta του Δυτικού Κανόνα. Αν και είναι πρακτικά αδύνατο για οποιονδήποτε ατσίδα τοπογράφο να εντοπίσει τα χειροπιαστά φυσικά αντικείμενα που συνδέονται με την Οδύσσεια στην πόλη του Αλκίνοου, ας παρακάμψουμε τη δυσπιστία κι ας αποδεχθούμε αυτό που εδώ όλοι θέλουν να πιστεύουν, ότι δηλαδή η Κέρκυρα δεν είναι άλλη από την ομηρική Σχερία, τη γη των φιλόξενων Φαιάκων. Με την παραδοχή αυτή, αλλά και μαζί με την αυθαίρετη, αλλά τουλάχιστον διασκεδαστικά ενδιαφέρουσα, σκέψη ότι ο Οδυσσέας ήταν ουσιαστικά ο πρώτος Τουρίστας που έτυχε φιλοξενίας, τότε, ιδού, η ίδια η Ιστορία δίνει τα αδιάσειστα διαπιστευτήρια της πολιτιστικής ταυτότητας του νησιού. Αν πράγματι είναι έτσι, τότε αυτό που είπε κάποτε ο Τζέραλντ Ντάρελ -ο έτερος Κερκυολάτρης ταλαντούχος συγγραφέας της οικογένειας- ισχύει: «Θα ήθελα να σκέφτομαι την Κέρκυρα σαν τον κήπο των Θεών».

Θέλετε να μάθετε περισσότερα για την Κέρκυρα;
Ανακαλύψτε το Μουσείο Καποδίστρια και κάντε ένα μοναδικό ταξίδι στην ιστορία της Κέρκυρας, της Ευρώπης και της Ελλάδας